Lắng – tách (trong Hệ thống Xử lý nước thải)
NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG
Bể lắng cát đặt sau song chắn, lưới chắn và đặt trước bể điều hòa lưu lượng và chất lượng, đặt trước bể lắng đợt một. Nhiệm vụ của bể lắng cát là loại bỏ cặn thô, nặng như cát, sỏi, mảng vỡ thủy tinh, mảnh kim loại, tro tàn, than vụn, vỏ trứng v.v…để bảo vệ các thiết bị cơ khí dễ bị mài mòn, giảm cặn nặng ở các công đoạn xử lý sau. Theo đặc tính dòng chảy có thể phân loại bể lắng cát : Bể lắng cát có dòng chảy ngang trong mương tiết diện hình chữ nhật, bể lắng cát có dòng chảy dọc theo máng tiết diện hình chữ nhật đặt theo chu vi của bể tròn, bể lắng cát sục khí, bể lắng cát có dòng chảy xoáy, bể lắng cát ly tâm.
Ở đây chúng tôi chỉ giới thiệu hai loại : Bể lắng cát ngang có tiết diện hình chữ nhật và bể lắng cát sục khí.
■ Bể lắng ngang hình chữ nhật
Nước thải đi vào vùng phân phối nước đặt ở đầu bể lắng, qua vách phân phối, nước chuyển động đều dọc bể qua vùng lắng đi vào vùng thu nước đặt ở cuối bể. Để phân phối đều nước vào vùng lắng, thường cấu tạo máng có lỗ phân phối đặt suốt chiều ngang bể hoặc đặt các tấm có khe hoặc lỗ phân phối trên toàn diện tích mặt cắt ngang vùng lắng. Để thu đều nước đã lắng đặt các máng thu đều nước ở cuối bể, chiều dài máng thu tính theo tải trọng thủy lực cho phép trên 1 mét dài của máng trong một đơn vị thời gian. Cặn lắng được máy có các tấm gạt cặn bằng gỗ chạy bằng dây xích đặt ngập trong bể, hay máy có các tấm gạt cặn gắn vào dầm cầu chạy đặt trên 2 thành dọc bể, gạt dồn về máng thu ở đầu vào của bể, hay về các máng thu cặn đặt suốt chiều ngang bể nếu là bể lớn. Bơm hút cặn đặt gần máng đầu bể, một bơm có thể hút cho nhiều máng thu cặn hay nhiều bể.
Bọt nổi được thanh gạt của máy cào cặn đặt ngập dưới mực nước 0.05m – 0.10 m gạt về máng thu bọt ở cuối bể, tốc độ của tấm gạt chọn theo bảng 4-4.
■ Bể lắng hình tròn
Trong bể lắng hình tròn nước chuyển động theo hướng bán kính (radian). Nước thải có thể đi vào buồng phân phối trung tâm, chảy đều theo hướng bán kính qua vùng lắng đi vào máng thu nước đặt theo chu vi vành ngoài của bể. Hoặc phân phối nước thải vào bể bằng máng có vách lửng đặt quanh chu vi bể, nước chuyển động qua vùng lắng theo hướng bán kính rồi vào máng thu nước đặt ở tâm bể.
Cả hai cách phân phối nước đều cho hiệu quả lắng tốt như nhau, nhưng trên thực tế bể lắng có buồng phân phối trung tâm được ưa thích hơn. Ống đưa nước vào buồng phân phối trung tâm có thể đi từ dưới đáy bể vào hoặc từ thành bể xuyên qua vùng lắng vào. Buồng phân phối trung tâm hình tròn đường kính bằng 15 đến 20% đường kính bể lắng, chiều cao phần trụ từ 1 m đến 2.5 m. Máy cào cặn có 2 hoặc 4 thanh ngang gắn các tấm gạt bằng gỗ, chuyển động chậm nhờ motor có hộp số đặt ở trên tâm bể làm cho trục đứng của máy cào quay theo tốc độ mong muốn để các tấm gạt đưa cặn về hố thu đặt ở tâm bể. Phần trên của máy cào gắn các thanh gạt bọt, váng nổi, dồn chúng về máng thu đặt theo hướng bán kính bể. Đáy bể có độ dốc 1:12 dốc từ ngoài về hố thu cặn. Hố thu cặn có thể tích nhỏ vì cặn được lấy ra liên tục.
HÌNH ẢNH THAM KHẢO
■ Bể lắng ngang hình chữ nhật
 |
 |
 |
■ Bể lắng hình tròn
 |
 |
 |
